Reuma, wat is dat eigenlijk?

Symptomen van reuma

Reuma is de verzamelnaam voor verschillende aandoeningen die ongemak veroorzaken aan gewrichten, pezen en spieren. De symptomen van reuma kunnen pijn zijn, maar ook stramheid. Soms veroorzaakt reuma ook algemene verschijnselen als koorts of extreme vermoeidheid. Reumaklachten kunnen banaal zijn en in sommige gevallen spontaan verdwijnen of verbeteren met een eenvoudig medicijn. Maar het kan ook anders: ongeveer 1 op de 10 personen kampt met een aanslepende vorm van spier- of gewrichtsreuma, met dagelijkse klachten en risico op gewrichtsvervorming.

Verschillende soorten reuma

Over het algemeen wordt er onderscheid gemaakt tussen vier soorten reuma:

1. Artrose, ook wel slijtagereuma genoemd
2. Artritis, ook gekend als ontstekingsreuma
3. De weke-delen reuma’s
4. Reuma’s van het bot

Hieronder bespreken we het verschil tussen deze vier soorten reuma’s en gaan we wat dieper in op de meest voorkomende verschijningsvormen van elke reumasoort en hun specifieke symptomen.

• Artrose

Artrose is een slijtagereuma. Het is een van de meest voorkomende gewrichtsproblemen en heeft te maken met kraakbeenverlies. Op de plaats waar twee botten met elkaar in contact komen en een gewricht vormen (een schouder, een heup, een knie…), is het contactoppervlak van beide botten bedekt met een laagje wit glanzend kraakbeen.

Dat kraakbeen heeft een schokdempende functie en beschermt het bot. Door artrose verliest het kraakbeen zijn gladde oppervlak, wordt het dunner en onregelmatig. Artrose komt vooral voor bij oudere personen, maar kan ook op jongere leeftijd ontstaan, zoals bijvoorbeeld na een sportletsel.

• Artritis

Ontstekingsreuma of artritis verwijst naar gewrichtsaandoeningen die aanleiding geven tot gewrichtsontsteking. Artritis kan op elke leeftijd voorkomen, ook bij kinderen. Bij artritis raakt het gewrichtsmembraan, dat aan de binnenkant van een gewricht zit, ontstoken en scheidt het vocht af dat in de gewrichtsholte terechtkomt.

Daardoor zwelt het gewricht op, voelt het stram aan en doet het pijn. We kennen vele vormen van artritis, de bekendste zijn jicht, reumatoïde artritis, psoriasis-artritis en spondylitis ankylosans (ziekte van Bechterew). Hieronder gaan we wat dieper in op de meest voorkomende vormen van artritis: 

Jicht

Een jichtopstoot ontstaat meestal ter hoogte van de grote teen. Een aantal risicofactoren kunnen jicht veroorzaken: zwaarlijvigheid, een te hoog vetgehalte in het bloed, een bourgondische levensstijl en regelmatig alcoholgebruik.

Psoriasisreuma of psoriasis-artritis

Psoriasis geeft aanleiding tot schilferende huidletseltjes op de ellebogen, de knieën, de behaarde hoofdhuid of andere plaatsen. Bij ongeveer 1 op de 5 psoriasislijders gaat de huidaandoening gepaard met een vorm van psoriasisreuma of psoriasisartritis.

De ziekte van Bechterew (spondylitis ankylosans)

Deze ontstekingsreuma ontwikkelt zich meestal vanaf jongvolwassen leeftijd. Kenmerkend zijn nachtelijke rugpijn en uitgesproken ochtendstramheid. Mannen hebben meer last van deze vorm van reuma dan vrouwen. En er is vaak ook een erfelijke factor. De ziekte veroorzaakt pijn en zorgt voor een minder beweeglijke rug. De klassieke behandeling bestaat uit een combinatie van ontstekingsremmers en intensieve oefentherapie. In ernstige gevallen kunnen ook efficiënte medicijnen nuttig zijn, de zogenaamde biologicals.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een chronische progressieve gewrichtsaandoening. Vormen van reumatoïde artritis zijn de auto-immuunziekte Lupus, de reumatische systeemziekte sclerodermie, de ontstekingsreuma juveniele artritis die voorkomt bij kinderen jonger dan 16 jaar, polymyalgia reumatica, een vorm van reuma die mensen ouder dan 55 jaar treft.

Het verschil tussen artritis en artrose

Artritispijn verschilt van artrosepijn: een persoon met artritis heeft vooral pijn in rust, bijvoorbeeld ’s nachts. ‘s Ochtends voelt hij of zij een uitgesproken stramheid die pas na enkele uren verbetert. Artrosepijn neemt veeleer toe bij belasting.

Weke-delen reuma’s

Weke-delen reuma’s komen voor buiten de gewrichten. Dit soort reuma komt voor in de spieren, pezen, banden, kapsels, slijmbeurzen en tussenwervelschijven. Een veel voorkomende vorm van weke-delen reuma is fibromyalgie. 

• Fibromyalgie

Deze aandoening is chronisch en zit verspreid over het hele lichaam. Fibromyalgiepatiënten ondervinden hevigepijnklachten en vaak gaat deze chronische pijn gepaard met erge vermoeidheid. Deze ziekte wordt vooral ondersteunend behandeld: pijnstillers, massage of oefentherapie.

Reuma’s van het bot

Bij de reuma’s van het bot zijn er niet altijd afwijkingen in het bloed zoals bij andere reuma’s wel het geval is. Vaak zijn deze vormen van reuma dan ook te behandelen met medicijnen. De meest voorkomende vorm van reuma van het bot is osteoporose.

• Osteoporose

Bij osteoporose zijn de botten brozer en breekbaarder. Vooral bij vrouwen na de menopauze is osteoporose een veelvoorkomend probleem. Een aantal factoren verhogen het risico op osteoporose: erfelijke aanleg, hormonale afwijkingen, lage kalkinname, roken, alcoholgebruik, beperkte lichaamsbeweging of langdurig gebruik van cortisone.

De aanpak van osteoporose begint bij preventie. Het gaat om factoren die je zelf in de hand hebt: lichaamsbeweging, inname van zuivelproducten (de belangrijkste leveranciers van calcium) of het vermijden van schadelijke stoffen.

Medicijnen voor reuma 

Voor ernstige vormen van reuma kunnen zeer gesofisticeerde medicijnen, de zogenaamde biologicals, worden voorgeschreven. Ze worden zo genoemd omdat ze bestaan uit zowel biologische stoffen als antilichamen. Ze zijn gemaakt om heel precies op hun doel af te gaan. Biologicals kunnen ontstekingen krachtig en snel onderdrukken.

Meer weten over reuma? 

Wil je meer weten over de symptomen van reuma en de verschillende verschijningsvormen van deze ziekte? Lees dan het boek ‘Reumapositief, anders omgaan met een chronische aandoening’ van Professor Filip De Keyser en apotheker Heidi Van de Keere, uitgegeven bij Lannoo.