Mantelzorgers dubbel zo vaak depressief of chronisch ziek

23 juni is Dag van de Mantelzorg, een dag waarop we extra aandacht vragen voor de mantelzorgers in België. Maar liefst een op de vijf Belgen is mantelzorger, in Vlaanderen is dit zelfs één op de drie. Sinds 1 september 2020 zijn mantelzorgers formeel erkend, wat hen bijkomende sociale rechten geeft. Dit was een belangrijke eerste stap in de goede richting. Toch is er nog veel werk aan de winkel. Zo blijven velen van hen negatieve effecten ervaren op hun gezondheid, werk en financiën. Dat blijkt uit een grootschalige analyse bij 10.000 zorgrelaties van Helan Onafhankelijk ziekenfonds. 

Stijgende arbeidsongeschiktheid bij mantelzorgers 
Uit het onderzoek blijkt dat het typische profiel van een mantelzorger er als volgt uitziet: 

- Vrouwen van gemiddeld 60 jaar oud. 
- Zorgen voor een ouder of kind (48,5 %) of een (ex-)partner (45%) 

Het meest frappante uit de studie is dat Belgische mantelzorgers ook een slechtere gezondheid hebben dan de rest van de bevolking.  Ze hebben bijvoorbeeld vaker last van chronische ziekten en depressie en maken meer gebruik van gezondheidszorgdiensten. Zo hebben mantelzorgers onder de veertig jaar twee tot drie keer meer last van chronische ziekten en mantelzorgers onder de zestig jaar hebben tot twee keer vaker een depressie in vergelijking met de totale bevolking.  

Vrouwelijke mantelzorgers tussen 30 en 50 jaar zijn opvallend minder aanwezig op de arbeidsmarkt dan de algemene bevolking. Ze zijn vaker voltijds werkloos dan de algemene bevolking. Mantelzorgers, zowel mannen als vrouwen, zijn ook vaker in langdurige arbeidsongeschiktheid: tot 3 keer meer dan de algemene bevolking. 

Financiële uitdagingen 
Tot slot hebben mantelzorgers in België ook vaker te maken met financiële onzekerheid. Bijna twee keer zoveel mantelzorgers doen beroep op een verhoogde tegemoetkoming. Hier kunnen zowel arbeiders, bedienden, zelfstandigen, werklozen, zieken, enzovoort met een moeilijke financiële gezinssituatie een aanvraag voor indienen.  

Bewustzijn en flexibiliteit  

Daarom pleiten de Onafhankelijke Ziekenfondsen, waaronder Helan, voor meer flexibiliteit in verlofregelingen, zodat mantelzorgers meer ademruimte krijgen. Dat kan bijvoorbeeld door thematisch verlof en tijdskrediet aantrekkelijk en flexibeler te maken. Mantelzorgers zijn vaak niet op de hoogte van de mogelijkheden voor verlof. Bij Helan Onafhankelijk ziekenfonds kan je terecht bij de Dienst Maatschappelijk Werk om zicht te krijgen op je rechten en plichten.   

Daarnaast kan een beleid gericht op verbetering van fysieke en mentale gezondheid, samen met Vlaamse en lokale premies na erkenning als mantelzorger, de administratieve last al verlichten. Tot slot verdienen jonge mantelzorgers specifieke aandacht, waarbij psychosociale steun en financiële hulp nodig zijn om hun toekomstige carrièremogelijkheden te beschermen.