5 misverstanden over autisme

1. Iedereen heeft wel een beetje autisme

Als je zou zeggen “iedereen vertoont af en toe wel eens autistisch gedrag”, heb je gelijk. Vooral in tijden van stress of onduidelijkheid durft autistisch gedrag naar boven komen. Maar dat wil helemaal niet zeggen dat iedereen een beetje autistisch is. Autisme houdt meerdere gedragingen die een bepaalde oorzaak hebben in, en is het gevolg van een andere manier van denken. Dat autistisch denken is de gemeenschappelijke factor van alle mensen met autisme, mannen, vrouwen, kinderen, volwassenen, normaal begaafd of verstandelijk beperkt. Ze hebben allemaal eenzelfde manier van denken, die bij elk van hen net iets anders tot uiting komt. Om van een autismespectrumstoornis te spreken zijn er beperkingen op twee grote domeinen. Namelijk sociaal-communicatief, zoals moeilijkheden in het aangaan en onderhouden van vriendschappen of het gebruiken van aangepaste gelaatsuitdrukkingen. En starheid of rigiditeit, zoals eenzijdige interesses, routines en weerstand tegen verandering. 

2. Bij intelligente mensen is autisme minder erg

Mensen met autisme hebben aan andere manier van denken. Over het algemeen geeft dat moeilijkheden om snel en flexibel de context te begrijpen en in te zetten. Bijvoorbeeld in de film Rainman, waarin Dustin Hoffman midden op het zebrapad stopt omdat het licht op rood springt. Dat heet contextblindheid: het licht is rood dus ik stop. Dat hij midden op het zebrapad staat, en dus eigenlijk moet rennen, ontgaat hem. Iemand met autisme voelt zo’n context niet vanzelf aan, maar baseert die op eerdere ervaringen. En daar zijn intelligente mensen met autisme vaak sneller en beter in. Daardoor lijkt autisme zich vaak milder te profileren. Maar vergeet niet dat voortdurend puzzelen, gokken en proberen om het juiste gedrag te stellen vaak stress en vermoeidheid veroorzaakt. Dus bij intelligente mensen is autisme zeker niet minder ernstig.

3. Als je sociaal bent, ben je niet autistisch

Mensen met autisme kunnen het moeilijk vinden om de sociale puzzelstukken te leggen. Sociale regels zijn namelijk heel wisselend en veranderlijk, en dus verraderlijk. Omdat je die regels onmogelijk van buiten kan leren, is het niet evident voor mensen met autisme om altijd flexibel of gepast sociaal gedrag te stellen. Om dat te compenseren ontwikkelen mensen met autisme vaak sociale routines of beperken ze het aantal sociale situaties om hun energiepeil te sparen. Vaak wordt die compensatie beschouwd als asociaal gedrag, terwijl de meeste mensen met autisme wel een grote sociale motivatie hebben. Hou er dus rekening mee dat als sommige mensen met autisme heel sociaal overkomen, ze daar toch veel inspanningen voor moeten leveren.

4. Alle mensen met autisme hebben routines nodig

Deze uitspraak is niet waar. Waar komt hij dan vandaan? Mensen met autisme ontbreken een basisrust en gaan op zoek naar andere voorspelbare factoren die ze vinden buiten de context, en dat vinden ze vaak in routines. Bijvoorbeeld “slaapwel” zeggen aan de kinderen door 3 knuffels te geven. Of aankomen op het werk en altijd eerst een koffie nemen en dan de collega’s begroeten. Routines geven de nodige voorspelbaarheid, maar hebben het nadeel dat ze niet flexibel zijn. Mensen met autisme hebben dus niet zozeer baat bij routines, maar wel bij voorspelbaarheid. Wanneer ze voorspelbaarheid krijgen, hoeven ze er niet zelf naar op zoek te gaan en hoeven ze geen routines te creëren. Voorspelbaarheid geeft de flexibiliteit die routines niet geeft.

5. Mensen met autisme begrijpen geen humor

Mensen met autisme hebben het vaak moeilijk met het begrijpen van abstracte taal. En dit omdat alles wat abstract is, moet geïnterpreteerd worden om te kunnen begrijpen. Interpreteren betekent de situatie begrijpen en gebruiken om de échte betekenis van de abstracte taal te ontcijferen. Dat verloopt vaak moeilijk. Vandaar dat het voor mensen met autisme niet altijd duidelijk is of het over humor gaat of niet. Of dat het soms wat meer tijd vraagt om grapjes te begrijpen. Wanneer er voorspelbaarheid wordt geboden, zal het gemakkelijker gaan. Hoe concreter de humor, zoals slapstick of getekende mopjes, hoe gemakkelijk te interpreteren als humor. Hoe abstracter en vluchtiger, hoe moeilijker.

Weten hoe je helder kan communiceren met iemand met autisme? Lees zeker het artikel van huishelder.be.