Besmettingen met mazelen nemen toe

Mazelen is een heel besmettelijke ziekte die ook bij gezonde kinderen en volwassenen ernstige complicaties kan veroorzaken. In een recent rapport van de ECDC werden reeds 16 overlijdens gerapporteerd in de EU door mazelen in 2024. De belangrijkste adviezen zijn om zich te laten vaccineren als dat nog niet gebeurd is en thuis te blijven bij symptomen passend bij mazelen.

De meeste meldingen van mazelen komen momenteel uit Vlaams-Brabant, waar al 28 gevallen van mazelen gemeld werden. Dat heeft wellicht te maken met de nabijheid van Brussel, waar al eerder gesignaleerd werd dat mazelen circuleren.

Maar ook in Oost-Vlaanderen (18) en Antwerpen (12) zijn er meer meldingen. In Limburg (3) en West-Vlaanderen (3) blijft het aantal meldingen nog beperkt. De meeste besmettingen zijn momenteel bij volwassenen van 25 tot 44 jaar oud en bij kinderen van 4 tot 9 jaar.

Joris Moonens, woordvoerder het Departement Zorg: “We zien nog geen grote uitbraken van mazelen in Vlaanderen zoals in sommige Europese landen, maar er duiken wel duidelijk meer besmettingen op binnen families, in scholen en kinderdagverblijven of kampen en ook besmettingen waarvan we de oorsprong niet kunnen identificeren. We moeten dus waakzaam zijn, want mazelen is geen onschuldige ziekte.”

Gezondheidsadviezen

Het Departement Zorg geeft een aantal adviezen om het risico op een ernstig ziekteverloop en de verspreiding van mazelen zo veel mogelijk te verkleinen:

Vaccinatie

Vaccinatie zorgt voor de beste bescherming tegen mazelen. In België worden kinderen een eerste keer gevaccineerd op de leeftijd van 12 maanden. Om de bescherming zo hoog mogelijk te krijgen, wordt een tweede dosis aanbevolen op de leeftijd van 9 jaar. 

Blijf thuis bij symptomen

Mazelen is een heel besmettelijke ziekte die zich verspreidt via de lucht. Bij symptomen blijf je best thuis. De symptomen van mazelen:

• hoge koorts
• rode ogen
• een loopneus
• een vlekkerige rode huiduitslag die zich verspreidt van het hoofd naar het hele lichaam

Neem telefonisch contact op met de huisarts om een afspraak voor onderzoek te vragen. Ga niet in de wachtzaal tussen andere mensen zitten om blootstelling voor andere mensen te voorkomen.

Enkele van de mazelengevallen in Vlaanderen werden besmet in een wachtzaal waar een persoon met mazelen aanwezig was. Als je de arts of het ziekenhuis verwittigt dan kunnen ze voorzorgsmaatregelen nemen om blootstelling aan andere personen te vermijden.

Je arts zal een test doen voor mazelen. Blijf thuis tot de resultaten van deze test gekend zijn.

Kinderen met deze symptomen (koorts en huiduitslag) blijven best weg van de opvang, school of jeugdkampen om besmetting van andere kinderen te voorkomen.

Vermijd deze contacten tot 4 dagen na de start van de huiduitslag of tot het onderzoek van de dokter heeft uitgewezen dat het niet om mazelen gaat.

Over mazelen

Mazelen is één van de meest besmettelijke infectieziekten. In een niet-gevaccineerde groep besmet één persoon met mazelen gemiddeld tot 12 andere personen. Het is veel besmettelijker dan griep of COVID-19.

De ziekte begint zoals vele andere virale ziektes met gradueel toenemende koorts, een loopneus, rode ogen en hoesten. Typisch voor mazelen is de kenmerkende rode huiduitslag. Die begint eerst achter de oren, in het aangezicht, en gaat verder over de romp en het lichaam. Deze vlekjes voelen ruw als schuurpapier.

De besmettelijke periode duurt van 4 dagen vóór tot 4 dagen na het verschijnen van de huiduitslag. Je bent dus al besmettelijk vóór de huiduitslag verschijnt.

Bij de meeste mensen verloopt mazelen zonder ernstige gevolgen, maar er is altijd een zeker risico op meer ernstige complicaties. Bij 1 tot 5% van de besmettingen bij kinderen treedt een longontsteking op die niet met antibiotica te behandelen is (bij volwassenen treedt deze complicatie frequenter op), bij 1 op de 1000 gevallen een hersenontsteking die dodelijk kan zijn. Bij zwangere vrouwen kan mazelen soms de oorzaak zijn van een miskraam of vroeggeboorte.

Vaccinatie tegen mazelen

Vaccinatie tegen mazelen maakt deel uit van het basisvaccinatieschema.

In het schooljaar 2023-2024 zal gestart worden met vaccinatie in het vierde leerjaar in plaats van het vijfde leerjaar, en dus verschuift de leeftijd van 10 naar 9 jaar.  Kinderen die momenteel in het vijfde leerjaar zitten kregen nog geen tweede dosis en zullen wel nog gevaccineerd worden.

Inhaalvaccinatie

Wanneer je niet of niet volledig bent gevaccineerd tegen mazelen, kan het zinvol zijn deze vaccinatie te vervolledigen. Deze vaccinatie gebeurt altijd met een combinatievaccin tegen mazelen, bof en rubella. Vraag raad aan je arts.

Om goed gevaccineerd te zijn, krijg je 2 dosissen toegediend met minstens 4 weken tussentijd van het vaccin MMR VAX PRO voor:

• personen geboren na 1970, die niet (volledig) gevaccineerd zijn tegen mazelen en de ziekte niet doormaakten
• personen die niet gevaccineerd zijn tegen mazelen, de ziekte nooit doormaakten en in contact kwamen met een besmette persoon (vaccinatie binnen de 72 uur kan gedeeltelijk bescherming bieden)

Vrouwen mogen niet gevaccineerd worden als ze zwanger zijn en na vaccinatie worden ze best niet zwanger binnen de eerste maand.

Reisvaccinatie

Wereldwijd, ook binnen Europa, zijn er mazelenuitbraken. Daarom is elke reis een goede gelegenheid om je vaccinatiestatus na te kijken en zo nodig te vervolledigen.

• Volwassenen geboren vanaf 1970 die geen mazelen hebben doorgemaakt en geen of slechts 1 vaccin gehad hebben, laten zich best vaccineren. Voor hen is het MBR-vaccin (vaccin tegen mazelen-bof-rubella) gratis. Na 2 MBR-vaccinaties met minimaal 1 maand interval ben je volledig gevaccineerd.
• Baby's die nog geen mazelenvaccinatie kregen, kunnen vervroegd gevaccineerd worden tussen de leeftijd van 6 en 12 maanden wanneer zij reizen naar landen met een hoog risico op mazelen. Dit vervroegde vaccin telt niet als een volwaardige vaccinatie maar biedt een kortdurende bescherming. Na deze dosis moet je kindje nog 2 vaccinaties krijgen,  volgens het basisvaccinatieschema.

Landen met een hoog risico op mazelen

Raadpleeg de lijst van landen waar mazelen vaak voorkomen.

Kostprijs van deze vaccins

Deze vaccins zijn gratis voor kinderen en jongeren en volwassenen geboren vanaf 1970, als je arts ze via Vaccinnet bestelt. Je betaalt dan alleen de consultatie bij de arts om het vaccin te laten toedienen.

Als Kind en Gezin of een Centrum voor Leerlingenbegeleiding het vaccin toedient, betaal je ook niet voor de raadpleging. Koop je het vaccin op doktersvoorschrift bij de apotheker, dan kan de Vlaamse overheid de kosten niet terugbetalen.

Alles over vaccinaties