Waarom ultrabewerkte voeding niet goed voor je is
Michaël Sels
Diensthoofd afdeling Diëtiek UZA
Diepvriespizza, paprikachips of roze koeken. Je wéét dat het geen gezonde keuzes zijn. Maar we vinden ze vaak wél verslavend lekker. Michaël Sels, auteur en hoofddiëtist van het UZA, sprak met ons over ultrabewerkte voeding, voedselmoerassen en haalbare alternatieven.
Wat is ultrabewerkte voeding?
Ultrabewerkte voeding is voeding waar industriële processen op toegepast zijn. Dingen die je thuis in je keuken niet kan doen. Er worden stoffen aan toegevoegd zoals bewaarmiddelen, kleurstoffen, smaakversterkers, anti-klontermiddel, ...
In principe ondergaat onze voeding bijna altijd een vorm van bewerking: van minimaal tot ultra. Een tomaat in blokjes snijden voor een salsa, is een vorm van bewerking. Bakken, stomen, drogen, koelen of fermenteren ook.
Ultrabewerkte voeding komt vandaag veel meer voor dan 10 of 15 jaar geleden. 80% van wat je in de supermarkt vindt, is ultrabewerkt. Inclusief producten die op het eerste gezicht gezond lijken. Dus ja, de groep is groter dan je zou denken.
Is ultrabewerkt sowieso ongezond?
Het zou goed zijn als we er minder van in ons dagelijks eetpatroon tegenkwamen. De nadelen van ultrabewerkte voeding zijn groter dan de voordelen. We weten dat ultrabewerkte voeding ons honger- en verzadingsgevoel kan verstoren. Mensen willen er steeds méér van, wat lijkt op een verslaving.
De stoffen in ultrabewerkte voeding hebben ook een invloed op micro-organismen in onze buik. De samenstelling kan erdoor veranderen met een minder gunstig microbioom als gevolg.
Supermarkten bestaan voor 80% uit ultrabewerkte voeding.
Hoe weten we of onze voeding ultrabewerkt is?
Kijk naar de ingrediëntenlijst op het etiket. Ingrediënten zijn gerangschikt van wat er het meest in zit, naar wat er het minst in zit. Staan er veel dingen tussen die je niet herkent als voedingsmiddel? Dan is het waarschijnlijk ultrabewerkt.
De E-nummers verwijzen naar stoffen die Europa veilig bevindt voor consumptie, maar veilig is niet altijd synoniem voor gezond.
Neem nu een potje hummus. Is het eerste ingrediënt op de lijst niet kikkererwten? Of is dat percentage kikkererwten laag? Dan koop je misschien wel een gearomatiseerde mayonaise. Gewoon door de ingrediëntenlijst te bekijken, weet je al wat de betere keuze is.
Waarom vinden we het zo moeilijk om gezonde keuzes te maken?
Het heeft vooral te maken met onze omgeving. Steden zijn voedselmoerassen. We leven in een omgeving die ongezond gedrag héél makkelijk maakt.
Kijk maar naar de kantines van sportclubs. Kinderen hebben een uur gesport en komen dan de kantine binnen met een jeton voor chips, een hotdog en een cola. Daar zit voor mij ook een stuk beleid in dat je als overheid of organisatie moet voeren: er bestaan mooie voorbeelden van hoe het anders kan.
Los daarvan worden er veel marketingmiddelen en wereldvedetten ingezet om fastfoodproducten te promoten. En dan is er ook nog de technologie die online eten bestellen supermakkelijk maakt.
Wat kunnen we doen om gezonde keuzes makkelijker te maken?
Geldt de 80/20 regel ook voor ultrabewerkte voeding?
Zeker. Vergeet niet dat we óók eten om te genieten, te ontdekken, samen te komen en te ontspannen. Die funfactor moet erin blijven.
Is het op latere leeftijd nog de moeite om je eetgewoontes te veranderen?
Toch wel. De switch naar minder bewerkt, minder suiker, minder vet en meer groenten en fruit is op elke leeftijd zinvol. Daar is recent nog onderzoek over verschenen. Je wint er extra jaren mee. Hoe vroeger je ermee begint, hoe groter de winst natuurlijk.
Je nieuwe boek promoot 500 gram groenten en fruit per dag
Klopt. Maar 5% van de Belgen eet genoeg groenten en maar 10% genoeg fruit. Daar hoop ik iets aan te veranderen.
Ik leg uit waarom die optelsom zo belangrijk is. En natuurlijk staan er in het boek recepten waarmee je makkelijk meer groenten en fruit eet.
Deel dit artikel
Verder lezen
Mango-vanillesmoothie
Zin in zoet maar niet in calorieën? Probeer dit zoete maar gezonde sapje van voedingsexpert Sandra Bekkari.
Op zoek naar suiker op het voedingsetiket. Waarop letten?
Hoeveel suiker zit er in een voedingsmiddel? En wat betekenen claims als 'suikerarm' of 'met zoetstoffen'? Het voedingsetiket uitgelegd.
Wat is de glycemische index van een voedingsmiddel?
Niet alle koolhydraten hebben dezelfde invloed op je bloedsuikerspiegel. De glycemische index geeft dat verschil weer. Ontdek wat goed voor je is.
Zo kom je de feestdagen door zonder te veel extra kilo’s
Schrik voor die extra kilo's na de feestdagen? Met deze tips kom je de feestdagen gezond door!