Vapen

Hoe (on)schuldig is vapen? 

Weet alvast dat vapen altijd risico’s inhoudt. Wetenschappers weten bijvoorbeeld nog onvoldoende wat de effecten op lange termijn zijn … Hieronder alvast de antwoorden op enkele algemene vragen omtrent vapen of dampen.

Wat is vapen of dampen?

Met een e-sigaret, ook wel vape of vaper genoemd, inhaleer je nicotine (verslavende stof) in via damp in plaats van rook. E-sigaretten verbranden met andere woorden geen tabak, en produceren dus ook geen teer of koolstofmonoxide. Bij deze de twee meest schadelijke ingrediënten in tabaksrook.

E-sigaretten werken door de verhitting van een vloeistof (e-liquid). Je verwarmt en verdampt een mengsel van glycerine, propyleenglycol, nicotine en smaakstoffen, die je vervolgens inhaleert in de longen. De e-sigaret stoot vluchtige stoffen uit, zoals reactieve zuurstofverbindingen en metalen als nikkel, lood en chroom uit, waarvan de meesten schadelijk zijn voor de longen. 

Waarom kwamen e-sigaretten op de markt?

Eigenlijk als hulpmiddel om te stoppen met het roken van gewone tabaksproducten. E-sigaretten worden vaak voorgesteld als veilige alternatieven, omdat ze niets verbranden en er zich bijgevolg geen toxische verbrandingsproducten zoals teer kunnen vormen. Maar dat gegeven werd niet voorafgegaan door toxicologische tests of langlopende veiligheidstests bij mensen. Die zijn nochtans wel vereist voor alle andere conventionele behandelingen en medische toestellen.

Wat zijn dan eigenlijk de risico’s van vapen?

Sowieso zijn de gezondheidsrisico's dus op lange termijn nog niet volledig in kaart gebracht. Veel experten staan dan ook kritisch tegenover de e-sigaret. Alvast het volgende: Amerikaanse wetenschappers van de universiteit van Noord-Carolina namen meer dan 5.000 studies over de elektronische sigaret onder de loep, allemaal onderzoeken tussen 1980 en 2019. Hierin vonden ze aanwijzingen dat e-sigaretgebruik het risico op symptomen van luchtwegaandoeningen verhoogt: chronisch hoesten, vorming van slijm en bronchitis.

En dat vapen een negatief effect kan hebben op de cellen en de fysiologie van de longen en het immuunsysteem. Daarbij komt nog dat e-sigaretten vrijwel uitsluitend worden gebruikt door ex-rokers, wat het onderzoek bemoeilijkt. Artsen zien dan weer vooral problemen zoals irritaties in de mond of keel, op korte termijn.

Gesmaakt door jongeren?

We leren uit een Amerikaans onderzoek bij jongeren dat smaakjes in gewone sigaretten de drempel naar experimenteren kunnen verlagen. Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat als jongeren, jongvolwassenen en volwassenen eerst gearomatiseerde producten gebruiken, ze mogelijks makkelijker de stap naar tabaksgebruik zetten. Maar is een verbod op alle aroma’s in e-sigaretten dan de juiste strategie? Wellicht niet, want aroma’s kunnen evengoed een rol spelen bij het stoppen met roken. Wel moeten er veel meer kwaliteitsgaranties voor aroma’s komen en een betere regulering op maat van jongeren.

Kan de e-sigaret je helpen stoppen met roken?

Veel ‘vapers’ zijn (ex-)rokers. Zij kunnen de e-sigaret gebruiken als hulpmiddel bij het verminderen en/of stoppen met roken. Bij dat laatste bouwt de roker de dosis nicotine in de vloeistof geleidelijk af. Dat doet hij, onder begeleiding van een erkend tabakoloog, tot hij op een vooraf vastgelegde datum volledig gestopt is. 

Of de e-sigaret als rookstopmiddel beter werkt dan andere middelen, is nog niet voldoende bewezen. De wetenschappelijke onderbouwing daarvan is nog onvolledig. Maar onderzoek dat deze rol bevestigt neemt wel toe. Zo blijkt uit resultaten van de University College London dat e-sigaretten jaarlijks tussen de 50.000 en 70.000 rokers helpen stoppen in het Verenigd Koninkrijk. Vapen kan op korte en middellange termijn een hulpmiddel zijn om te stoppen met roken. Het biedt een alternatief voor het roken. 

Beter voorkomen dan genezen!

Een nieuwe studie van Sciensano zegt dat Belgen 2 jaar langer zouden leven in een wereld zonder tabak. Meer nog: de levensverwachting in goede gezondheid zou met 3 jaar verhogen! Sciensano ging voor verschillende scenario’s na hoe de schadelijke impact van roken op de gezondheid kan gecounterd worden.

Het scenario met de meest positieve impact? Een combinatie van voorkomen dat jongeren beginnen roken én inzetten op stoppen met roken. En misschien toch maar beter die lijn ook doortrekken voor de e-sigaret?