Wat je moet weten over hormoonverstoorders

Wat is een hormoonverstoorder? 

Een hormoonverstoorder is een chemische stof die je hormoonhuishouding kan verstoren, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen. Zo kunnen hormoonverstoorders bepaalde hormonen blokkeren, wijzigen of van werking veranderen. Op die manier veroorzaken ze bepaalde kankers, vruchtbaarheidsstoornissen, diabetes, obesitas.  

Wanneer vermijd je blootstelling best zoveel mogelijk?

In bepaalde levensfasen treden belangrijke hormonale veranderingen op waarbij het sterk aangeraden is om de blootstelling aan hormoonverstoorders te beperken. Zo is het effect van hormoonverstoorders des te groter als de blootstelling plaatsheeft op bepaalde sleutelmomenten van de ontwikkeling, zoals bij een ongeboren baby, in de vroege kinderjaren, tijdens de puberteit, of op oudere leeftijd. 

Wat is het cocktaileffect?

We worden dagelijks blootgesteld aan een hele resem chemische stoffen. Samen kunnen deze substanties een ander effect hebben dan elk apart. Maar elke substantie wordt gewoonlijk alleen getest en geanalyseerd, en dus niet in interactie met andere stoffen. Het is dus zeer moeilijk om te weten welk effect ze samen kunnen hebben. Vermijd daarom dus zoveel mogelijk producten die chemische stoffen vrijgeven om je blootstelling te beperken, vooral als jij tot de gevoeligere populatie behoort of met zo iemand samenleeft.

Waarin zitten hormoonverstoorders? 

Hormoonverstoorders zijn overal in onze dagelijkse omgeving aanwezig. Zelfs al is de Europese wetgeving zeer strikt wat betreft chemische stoffen, toch is het moeilijk om te garanderen dat de producten die momenteel op de markt zijn in België, geen hormoonverstoorders bevatten.

• Bisfenolen zitten in plastic, de binnencoating van conservenblikken, waterbidons, microgolfpotjes en kleine huishoudapparaten. Nu is alleen bisfenol A officieel erkend als hormoonverstoorder.
   
• Ftalaten worden gebruikt in pvc, soms in grote hoeveelheden. Ze hebben een versoepelende werking: hoe soepeler het pvc, hoe meer ftalaten dus. Ze zitten bijvoorbeeld in het omhulsel van elektrische kabels.
   
• Parabenen worden gebruikt als antimicrobiële stof, dus als bewaarmiddel om te vermijden dat bacteriën voortwoekeren in crèmes, geneesmiddelen, tandpasta, ... 

Zo beperk je je blootstelling aan hormoonverstoorders

1. Verlucht je huis elke dag minstens 10 minuten, want stof bevat chemische stoffen.
    
2. Om binnenshuis te poetsen gebruik je het best onderhoudsproducten met zo weinig mogelijk chemische stoffen en parfum.
    
3. Vermijd zo veel mogelijk plastic schalen om voedsel te bewaren. Bij opwarming worden de hormoonverstoorders sneller overgezet op het voedsel.
    
4. Beschadigde antiaanbaklaag? Gebruik je pan dan niet meer. Doe ze weg zodra ze gekrast zijn, want als de structuur beschadigd is, worden de hormoonverstoorders sneller overgezet op het voedsel.
    
5. Gebruik geen insecticiden, onkruidverdelgers en pesticiden. Deze producten zijn bedoeld om insecten en onkruid te doden en ze kunnen dus ook een impact hebben op ons lichaam.
    
6. Was nieuwe kleren vooraleer je ze draagt. Kledij die in het buitenland gemaakt wordt, moet een lange weg afleggen naar ons. De fabrikanten behandelen de kleren met chemische stoffen zodat ze niet beschadigd worden door bijvoorbeeld insecten.
    
7. Laat parfum geregeld aan de kant staan, zeker als je zwanger ben: ze bevatten een groot aantal chemische stoffen.
    
8. Zwanger en zin om de babykamer te schilderen? Laat dergelijke klusjes maar aan iemand anders over. In verf, vloerbekleding en dergelijke zitten namelijk ook veel chemische stoffen. Verlucht de babykamer regelmatig, zeker als je nieuwe meubels hebt gekocht voor je baby’tje. De geur van ‘het nieuwe’ gaat vaak gepaard met het vrijgeven van chemische stoffen.
    
9. Ook in nagellak zitten chemische stoffen. Lak dus even je nagels niet als je zwanger bent. Hetzelfde geldt voor kleine meisjes die mama willen na-apen: als ze hun vingers in de mond steken, krijgen ze waarschijnlijk ook chemische stoffen binnen.
    
10. Zwangere vrouwen eten liefst maar één keer per week grote vissen als tonijn of zwaardvis die een grotere hoeveelheid schadelijke stoffen bevatten. 

Meer info over hormoonverstoorders.

Adviezen geïnspireerd op Advies van de Hoge Gezondheidsraad.