Waarom is het verdomd lastig om gezond te eten?
Daphne Lai
Voedingsexperte
Wil je afvallen of gewoon gezond zijn, dan moet je gezond gaan eten. Hoe simpel het ook klinkt, dat is het lang niet. Waarom lukt dat niet gewoon? Waar loopt het mis? Onze voedingsexperte Daphne geeft je meer context bij dit complexe voedingsverhaal.
Dat een gezonde levensstijl belangrijk is dat weten we allemaal wel. Het nieuwe jaar is nog maar net gestart en we zijn al volop bezig met goede voornemens te stellen. Heb jij je lijstje al klaar?
Vaakvoorkomende goede voornemens zijn: ‘Ik ga elke dag een wandeling maken’ of ‘Ik ga maaltijdpreppen in het weekend’ of ‘Ik ga minder drinken en snoepen’. Toch hoeft er niet veel te gebeuren of het loopt mis. Denk aan die dag dat je moet overwerken waardoor je te laat thuis bent, of die dag dat je kind ziek is en je ook met een werkdeadline zit? Er hoeft maar iets te gebeuren en je goede voornemens gooi je overboord.
En nee hoor, ook ik heb het niet altijd alles onder controle en zou toch beter wat minder chocola eten. Een goed voornemen voor dit jaar ;).
Onze omgeving maakt het ons natuurlijk ook niet gemakkelijk om gezond te eten. Maar als je bewust omgaat met al die verleidingen, dan ben je al goed op weg om eraan te weerstaan.
Tactieken van de supermarkt: verleiding en verwarring
Gezond eten wordt ons niet gemakkelijk gemaakt. Stap je een supermarkt binnen, dan word je geconfronteerd met slechts 3,6 meter gezonde voeding voor elke 10 meter ongezonde voeding. Zo blijkt uit een studie van Sciensano. De winstmarge op koekjes is dan ook meestal groter dan die op groenten en fruit.
Wist je dat supermarkten vaak een bepaalde winkelindeling gebruiken om de verkoop te stimuleren? Heb je ook al gemerkt dat basisproducten zoals brood, melk en eieren vaak achteraan de winkel staan? En liefst nog in verschillende hoeken? Dit zorgt er natuurlijk voor dat je langs meer meters ongezonde voeding passeert. Daarbij komt dat veel ongezondere impulsieve koopwaren dicht bij de kassa staan. Net om die last minute aankopen te stimuleren.
Supermarkten spelen dan ook een grote rol in het ongezonde voedingspatroon van de consument.
Bereid je voor met een boodschappenlijstje en durf snelheid maken in het wandelen door die verleidelijke rayons. (Wat je niet ziet, kan je moeilijk verleiden) Best eet je ook iets vooraf, zodat honger geen trigger is tot impulsaankopen. Beloon jezelf ook na elke geslaagd winkelbezoek.
Reken bijvoorbeeld eens uit wat je gemiddeld uitgeeft aan impulsieve voedingsaankopen en steek dit bedrag vanaf nu telkens in je spaarpotje voor leuke activiteiten. Kan je al tellen na hoeveel supermarktbezoeken je voor dat cadeautje aan jezelf kan gaan?
Sociale media als susmiddel
Sociale media maken het ons ook niet altijd makkelijk. Ga maar eens naar je Facebook of Instagram account kijken hoe lang het duurt vooraleer je een afbeelding van eten te zien krijgt. En is dat dan gezonde voeding? Dan zit je bij de gelukkigen. Sociale media werkt polariserend door inhoud te tonen op basis van eerdere interacties. Dit kan bepaalde opvattingen versterken en voor een selectieve weergave zorgen. Er is weinig ruimte voor de grijze zone. Zo blijkt dat jongeren bijvoorbeeld wel een goed besef hebben van wat gezonde voeding is, maar kiezen ze bewust voor ongezonde voeding omdat ze ervan uitgaan dat de meerderheid van de jongeren ongezond eet. Dit is hoogstwaarschijnlijk een beeld dat versterkt wordt door sociale media.
Een kleurrijk bord vol groentjes? Dat mag ook gedeeld worden. Of like die gewone gezonde lekkere maaltijd van de oma. Wie weet krijg je vanaf nu wel meer gezonde opties in je feeds!
De Nutri-Score zegt niet alles
Ondertussen herkennen de meeste mensen de nutri-score wel. Die letter van A tot E op voedingsverpakkingen. Het helpt ons in grote lijnen om gezondere voedingskeuzes te maken. Al is er wel een kanttekening. De Nutri-score is gebaseerd op een algoritme dat positieve eigenschappen (gehalte aan eiwit, vezels en fruit, groenten, noten) koppelt aan negatieve eigenschappen (gehalte aan energie, suikers, verzadigd vet en natrium) en hieruit een score genereert. Afhankelijk van die score wordt dan de bijhorende letter afgebeeld.
Echter houdt deze score niet geheel rekening met de mate van bewerking en je kan jezelf wel de vraag stellen of die chemische, heel smakelijke yoghurt vol met kleur, smaak en zoetstoffen wel effectief zo gezond is als die natuuryoghurt met dezelfde score. Dat is meestal niet het geval. De bewerking kan namelijk een invloed hebben op het verzadigend effect. Eigenlijk zou er ook een ‘puurheids’-score mogen toegekend worden.
Bevindt het zich in de oranje of rode zone? Maak indien mogelijk de switch naar een product in de groene zone. Ga daarna voort op de nutriscore om producten in eerste instantie te vergelijken en ga dan kijken naar de lengte van de ingrediëntenlijst. Hoe langer en hoe meer vreemde namen, hoe meer bewerkt. Kies dan bij voorkeur voor de korte ingrediëntenlijst = puurder.
Troosteten en dopamineplezier
Herken je het volgende: Je bent verzadigd na de warme maaltijd, maar enkele minuten laten ga je toch voor chocola, ijs of chips? Dan ben je zeker niet de enige. We eten niet alleen omdat we honger hebben, soms hebben we ook gewoon goesting in lekkers. En laat dat lekkers – lees ultra bewerkte voeding rijk aan suiker, zout en of vet met liefst nog een knapperige toets- je dopaminelevel sterk doen toenemen. Dopamine is een stof die je een gelukzaliger gevoel geeft.
Logisch dus dat je na een vervelende dag, meer nood hebt aan lekkers. Of dat het je de discipline ontbreekt om te weerstaan aan die bewerkte voedingsmiddelen. We eten dan niet om onszelf te voeden, maar voor genot en plezier. Nadien komt dan vaak het schuldgevoel, omdat we ons niet hebben gehouden aan onze goede voornemens. Door dat schuldgevoel gaan we ons slechter voelen en hunkeren we nog meer naar ongezonde voeding. Tel daarbij dat er een soort gewenning optreed en je dus meer lekkers nodig hebt om voor die dopaminerush te zorgen. Hierdoor kom je in een vicieuze cirkel terecht.
Regelmatige lichaamsbeweging, een blokje om wandelen, luisteren naar je favoriete muziek, een gesprek aangaan met een goede vriend/vriendin, een ontspannende of leuke activiteit en voldoende slaap. En probeer bij het opkomen van die eerste impuls, 10 minuten afleiding te zoeken vooraleer je erop in gaat. Drang naar lekkers komt vaak in golven, en door jezelf 10 minuten af te leiden, leer je surfen op die emoties.
De snelle maatschappij en (zelf)opgelegde druk
We moeten zeker niet zeggen dat vroeger alles beter was, maar er waren wel minder prikkels. Tegenwoordig razen we tegen een sneltempo. We willen alles uit het leven halen en tegelijkertijd de perfecte partner zijn, een succesvolle carrière uitbouwen, een rijk gezinsleven hebben en ook liefst nog 3 keer in de week gaan sporten EN alle dagen een lekkere en gezonde maaltijd op tafel toveren. Tijd voor herstel slaan we vaak over en dat zorgt voor veel stress en kost ons veel energie. Je grijpt dan snel naar een oppepper zoals een extra tas koffie of dat stukje chocola om door te gaan.
Veel mensen hebben het zelfs niet eens door dat ze dit doen tot je lichaam alarmsignalen begint te vertonen en je ziek wordt. Misschien wil je zelfs niet stilstaan omdat er dan diepere ongewenste gevoelens naar boven komen die je niet wil doorvoelen. Daarom gaat een gezond eetpatroon over veel meer dan over eten alleen. Gun jezelf die rustmomenten en plan ze in je agenda zodat je ze niet overslaat. Als je moe bent, komt er sowieso niets terecht van die goede voornemens. Verandering kost nu eenmaal tijd en energie.
Zelfs als is het maar een bescheiden stukje komkommer, wortel of tomaat. Op dagen dat je wat meer energie hebt, kan je zelfs overwegen een verfrissende salade te bereiden of enkele porties soep in te vriezen voor later. Op jaarbasis betekent dit aanzienlijk meer groenten in je dieet. Laat je niet ontmoedigen door de gedachte "dat heeft toch weinig effect". Het zijn juist deze kleine stappen die een aanzienlijk verschil kunnen maken, in tegenstelling tot een overhaaste aanpak waarin je jezelf voorbij rent en uiteindelijk uitgeput op de bank belandt.
Conclusie: Ga klein!
Gezond eten mag dan een uitdaging zijn in onze moderne wereld vol verleidingen en drukte, met kleine aanpassingen, bewuste keuzes en voldoende ruimte voor rust is het zeker mogelijk! Ga vooral niet extreem, maar GA KLEIN!
Ga klein!
Iets doen aan je voeding, beweging, slaap of mentale gezondheid?
Kies dit jaar voor haalbare voornemens. Want die gaan gegarandeerd langer mee.
Deel dit artikel