Zo valt je kindje zelfstandig in slaap

Schuldgevoelens

“Toen ik een tiental jaar geleden begon, was slaap bij kinderen iets waar nog niet zoveel over geweten was”, aldus Karlien Dhondt. “Slaapproblemen hoorden nu eenmaal bij het ouderschap. Die losten zich vanzelf wel op.

Nochtans gaan dergelijke problemen vaak met schuldgevoelens gepaard: ‘we doen het niet goed’ of ‘het lukt ons niet’. Dat is zeker bij ouders van heel jonge kinderen de teneur als ze op consultatie komen.

Maar eigenlijk wachten ze gewoon veel te lang. Soms weten mensen niet hoe slaap juist werkt. En er zijn nu eenmaal ook kinderen bij wie het slapen echt problematisch is. In dat geval vraag je best professionele hulp.”

Hoe typeer je je kindje? En jezelf?

Als je kind een slechte slaper is, zijn dit in eerste instantie belangrijke vragen die je jezelf als ouder moet stellen: 

• hoe zou ik mijn kind omschrijven?
• heeft het een normale ontwikkeling?
• is het erg gehecht aan ons, de ouders?
• eet het goed?
• is het doorgaans tevreden?

Omdat er voor slaapproblemen bij jonge kinderen geen one-size-fits-all-benadering bestaat, is het belangrijk dat je je kind én jezelf kent.

Zo kan je de methode kiezen die bij je kind past en ook effectief werkt voor jouw gezin. Die formule kan succes opleveren. Want als je een plan uitdoktert om het slaapprobleem aan te pakken, moet je dat natuurlijk kunnen volhouden.

Het ene gezin is het andere niet

Vanuit die achtergrond ziet prof. Dhondt op consultatie doorgaans twee soorten ouders: 

Ouders die niet durven

De ene groep weet in principe wel wat ze moeten doen maar durven het niet toe te passen uit schrik iets fout te doen.

Prof. Dhondt: “Als ik hen dan voorstel om samen even te analyseren wat typisch is voor de persoonlijkheid van hun kindje én die van zichzelf, dan kan ik meestal snel zeggen hoe we het kunnen aanpakken. Bij kinderen die vanaf hun geboorte een gezonde ontwikkeling hebben gekend, werkt die aanpak doorgaans goed. Eén consultatie volstaat dan vaak om verder te kunnen.”

Ouders die bijkomende ondersteuning nodig hebben

Bij de andere groep voel je dat bijkomende ondersteuning noodzakelijk is omdat de slaapproblemen de mogelijkheden van de ouders overstijgen. Dan gaat het bijvoorbeeld over kinderen met specifieke problemen: 

• moeilijk eten
• een moeilijke hechting
• moeilijk contact
• soms ook neurologische problemen

“Misschien weet je niet altijd wat je kind bedoelt als het huilt”, aldus prof. Dhondt. “Heeft het ergens last? Dan is het natuurlijk belangrijk dat de juiste diagnose wordt gesteld, zoals een parasomnie (roepen in de slaap) of rusteloze benen. Je kind kan ook een andere ontwikkeling doormaken dan gemiddeld of jij kan als ouder belangrijke ballast meetorsen waardoor je draagkracht beperkter is. In al die gevallen starten we een langer traject op.”

Aanwezig zijn of weggaan?

Je moet je als ouder in de eerste plaats afvragen wat je doel is. Wil je dat je kind voortaan zelfstandig in een eigen kamer slaapt? Dan is het normaal dat het in de beginperiode van je slaapaanpak vaker wakker wordt, omdat het gewend is dat je er bent.

Als je kind in jouw kamer mag blijven, dan moet je je bewust zijn dat doorslapen niet gegarandeerd is, zeker niet wanneer je kind telkens een reactie van jou verwacht of in jouw bed ligt.

“Dat is nu eenmaal een gevolg van de keuze die je maakt”, zegt prof. Dhondt. “Er is op dat vlak een interessante studie gebeurd die twee methodes behandelt: opting in (binnenkomen) of camping out (weggaan).

Opting in of camping out

Gaat het vooral over aanwezig zijn? Of gaat het over weggaan en eventueel terugkomen? De studie toont aan dat beide opties werken. Er is niet echt een slechte methode: alleen kinderen (of ouders) die angstiger zijn.

Reageren kinderen en/of ouders in het begin daadwerkelijk heftig, dan is het beter om te kiezen voor de langzamere opting in methode. Die is langer vol te houden.”

“Je kind gaat wel degelijk zelfstandiger worden als je ruimte laat voor een vorm van gecontroleerd huilen, waarbij je als ouder steeds in de buurt blijft. Dan gaat je kind geleidelijk aan zichzelf leren troosten. Binnen een constructief verhaal uiteraard: je kind eindeloos laten huilen is not done. Dat is niet wat we verstaan onder zelfstandig leren in- of doorslapen.”

4 minuten-regel …

Slaapt je kind nog niet zelfstandig in of slaapt het nog niet door, maar heeft het wel een normale ontwikkeling en is er een goede binding met de ouders, dan kan je bijvoorbeeld de 4 minuten-regel toepassen.

Je kind moet dan wel ouder dan zes maanden zijn. De 4 minuten-regel is een voorbeeld van de camping out methode.

Tip: begin eraan met een goede voorbereiding en start bijvoorbeeld tijdens een vakantieperiode, want de eerste drie nachten kunnen pittig zijn.

Zo werkt de 4-minutenregel:

1. Maak van het slapengaan een rustig moment. Niet haasten, maar geniet van het contact. Zorg voor een vast ritueel, telkens op hetzelfde tijdstip.
2. Verlaat de kamer na een zoen of knuffel. Je moet niet wachten tot je kindje slaapt. Als je kindje gewend was dat je bij hem of haar bleef (om het bijvoorbeeld in slaap te wiegen), dan is de kans groot dat het zal huilen wanneer je weggaat.
3. Blijf gedurende 4 minuten weg (gebruik bijvoorbeeld je gsm om te timen). Ga nadien rustig binnen en troost je kindje: leer het zelf een tutje of knuffel pakken. Wacht niet tot je kindje in slaap valt, maar ga meteen weer weg uit de kamer.
4. Het huilen zal aanhouden of toenemen. Ga terug na 4 minuten en geef aan dat je er nog bent.
5. Hou dit 7 nachten consequent vol. Vanaf nacht 3 mag je een grote verbetering verwachten. Is het niet opgelost in nacht 7, stop dan met de methode. Denk er even over na waarom het niet lukte.
6. Schakel eventueel over naar de langzame methode (opting in).

Dat is dus best pittig, want kindjes kunnen zeker de eerste twee nachten 1 tot 2 uur huilen. Maar vanaf de derde nacht zal je kind al sneller zelfstandig in slaap vallen.

Als jij als ouder je daar volledig in kan vinden en je kind voor de rest een evenwichtige ontwikkeling kent, is verbetering heel snel merkbaar met deze methode: in 90% van de gevallen is het probleem op het einde van de week opgelost. Het klinkt hocus pocus maar als je het correct opvolgt bij een kindje dat zich doorgaans goed voelt, lukt het.

… of iets langzamer

Het kan zijn dat de camping out methode bij jou als ouder niet past. Ze kan ook te heftig zijn voor kinderen die daarnaast nog met andere ontwikkelingsproblemen kampen (bijvoorbeeld moeilijke etertjes). Dan doe je het beter langzaamaan en is de opting in methode geschikter:

1. Behoud een vast ritueel, net zoals in de vorige methode.
2. Verlaat de kamer niet, maar ga in de kamer van je baby op een stoel of zetel zitten. Ga niet in hetzelfde bed liggen. Is fysiek contact nog nodig? Hou dan het handje vast of leg je hand op de rug of buik.
3. Lukt het inslapen vlot op die manier? Ga een stap verder. Laat je hand weg, maar blijf dichtbij op een stoel. Vervolgens kan je die stoel opschuiven telkens wanneer je voelt dat je kind gewend is aan de nieuwe situatie. Na een aantal weken kan je je stoel buiten de kamer zetten.
4. Kies ’s nachts wat je zelf haalbaar vindt. Als het voor jou haalbaar is, kan je de methodiek van het inslapen ook ’s nachts toepassen. Als dat te zwaar is, ga je beter op een matras in de kamer van je kind liggen. Doe dat zeker als je wil dat je kind leert doorslapen in een eigen kamer. Laat het dan niet in jouw bed slapen.

Recupereren

Gemiddeld heeft 25% van de kinderen onder de leeftijd van 3 jaar last van slaapstoornissen. Daardoor kampen ook veel ouders in hun dagelijks leven met vermoeidheidsproblemen.

Het kan zijn dat je kind zelf er niet zoveel last van heeft als het ’s nachts gewoon om een flesje vraagt en vervolgens weer inslaapt. Met een tweetal dutjes overdag is het dan weer helemaal gerecupereerd.

Maar voor de ouders geldt dat natuurlijk niet. Op je werk kan je niet zeggen dat je je prestaties op een lager pitje gaat zetten omdat je kind nog niet doorslaapt.

Dat beaamt ook prof. Dhondt: “Ouders moeten de slaapproblemen van hun kindjes vaak helemaal alleen oplossen. De grootouders werken bijvoorbeeld dikwijls nog. Dergelijke problemen worden heel sterk aan het gezin gekoppeld. Wat meer begrip zou zeker niet slecht zijn.”

Graag meer info?

In haar boek ‘Slaap nu maar (alsjeblieft)’ somt prof. Karlien Dhondt alle mogelijke slaapproblemen en -stoornissen bij jonge kinderen op, van reflux over ‘night terrors’ tot rusteloze benen.

Voor elk probleem worden er oplossingen aangereikt. Helan organiseert ook een webinar met prof. Dhondt, hét moment om al jouw vragen over de slaapgewoonten van jouw kind ter sprake te brengen.

Zit je kind met een slaapprobleem? Twijfel niet om hulp in te schakelen van een kinderarts. Hij/zij verwijst je indien nodig door naar de juiste specialist.

Korting op je baby-uitzet

Als Helan-klant krijg je 50% korting op babyspullen bij Helan Zorgwinkel.