Jeugd in België haalt beweegrichtlijnen steeds minder

Weinig kinderen voldoen aan de richtlijnen voor lichaamsbeweging

Volgens richtlijnen van de WHO zouden kinderen van 3 tot 4 jaar oud zich ten minste 180 minuten per dag moeten bewegen, waarvan 60 minuten matig tot hoog intensief.

Kinderen van 5 tot 17 jaar oud zouden gemiddeld 60 minuten per dag matig of hoog intensief moeten bewegen, waarvan ten minste drie dagen aan hoge intensiteit. 31% van de kinderen van 3 tot 9 jaar voldoet aan deze richtlijnen en slechts 19% bij de adolescenten tot 17 jaar.

“Uit onze meest recente bevraging blijkt dat weinig kinderen voldoen aan deze richtlijnen voor lichaamsbeweging. Dat aantal is tegenover onze vorige bevraging in 2014-2015 over het algemeen gedaald”, zegt Vicka Versele, onderzoekster bij Sciensano. Het aantal kinderen en adolescenten dat genoeg beweegt is respectievelijk gedaald van 42 naar 32 procent en van 29 naar 18 procent.

Daartegenover staat wel dat kinderen vaak een actief vervoersmiddel gebruiken om naar school te gaan: 46% van de 3- tot 9-jarigen gaat te voet, met de (niet-elektrische) fiets of step naar school, en 41% bij de jongeren van 10 tot 17 jaar. Ook zijn meer 3 tot 9 jarige kinderen nu lid van een sportclub (64%) dan in 2014-2015.

Vooral jongeren van 10 tot 17 jaar hebben te veel schermtijd

Kinderen en jongeren brengen dagelijks veel tijd zittend door, zowel op school als thuis: kinderen van 3 tot 9 jaar brengen tijdens de week gemiddeld 5 uur en 15 minuten per dag zittend door, inclusief schermtijd. Bij jongeren van 10 tot 17 jaar is dat zo’n 7 uur en 55 minuten per dag, inclusief schermtijd.

“We zien geen enorme verschillen tegenover de vorige bevraging wat schermtijd betreft, behalve bij jongeren van 10 tot 17 jaar. Zij spenderen meer tijd voor een scherm dan 10 jaar geleden: 81% van deze jongeren spendeert tijdens de week meer dan de aanbevolen twee uur per dag op een scherm. Ook bij jongere kinderen zien we dat de aanbevolen schermtijd in de vrije tijd wordt overschreden: 43% van de 3- tot 4-jarigen kijkt meer dan het aanbevolen uur, 28% van de kinderen van 5 tot 9 jaar kijkt meer dan de aanbevolen twee uur. In het weekend liggen deze cijfers nog een pak hoger”, zegt Vicka Versele.

Het sedentair gedrag bij kinderen en adolescenten is met een uur afgenomen tegenover de vorige bevraging, wat kan worden gelinkt aan het feit dat er meer lichte lichaamsbeweging wordt gerapporteerd.

Ook naarmate we ouder worden, bewegen we te weinig

Het percentage van volwassenen dat voldoet aan de aanbevolen 150 minuten aan matige tot hoog intensieve lichaamsbeweging is sinds de vorige bevraging onveranderd gebleven. Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen, en ook niet tussen de regio’s.

“We hebben onderzocht in welke domeinen volwassenen het meest bewegen: volwassenen bewegen het meest thuis, als ze het huishouden doen of tuinieren. Naast de thuiscontext bewegen ze het meest in hun vrije tijd, daarna binnen de werkcontext en door actieve vormen van transport.

We zitten ook nog steeds te veel: tijdens de week zitten jongvolwassenen van 18 tot 39 jaar zo’n 7 uur en 10 minuten per dag; bij volwassenen van middelbare leeftijd (40 – 64 jaar) is dat 6 uur en 30 minuten per dag. Ook ons sedentair gedrag is sinds onze vorige bevraging in 2014-2015 niet veranderd”, zegt Vicka Versele.

Ook rapporteert 35% van de vrouwen en 40% van de mannen in hun vrije tijd vier uur of meer per dag voor een scherm door te brengen tijdens de week.

Een actievere levensstijl is een collectieve inspanning

Meer bewegen, minder uren zittend spenderen en minder schermtijd luidt de boodschap voor iedereen: “Bewegen is goed voor onze mentale en fysieke gezondheid, al van jongs af aan. Meer bewegen en minder zitten zorgt voor bijvoorbeeld minder obesitas, een aandoening waaraan veel ziekten zijn gelinkt.

Dat moet deel worden van ons dagelijks leven, maar belangrijke spelers zijn hierin bijvoorbeeld scholen en werkplekken, die meer mogelijkheden moeten geven om te bewegen of periodes van lang zitten te onderbreken.

Ook kan onze omgeving zo worden ingericht dat actievere manieren om zich te verplaatsen, zoals wandelen of fietsen, makkelijker wordt. Gemeenschapssporten en beweegvriendelijke openbare ruimtes zouden meer tot ieders beschikking moeten worden gesteld”, concludeert Vicka Versele.

Onvoldoende lichaamsbeweging en langdurig sedentair gedrag komen vaker voor bij volwassenen met een laag opleidingsniveau dan bij volwassenen met een hoog opleidingsniveau.

Veel volwassenen melden ook lange uren zittend werk en veel schermtijd in hun vrije tijd, vooral in het weekend. Deze patronen benadrukken de noodzaak van gerichte interventies om sedentair gedrag te verminderen en lichaamsbeweging te bevorderen in alle leeftijdsgroepen.

Het verhogen van de niveaus van lichaamsbeweging door middel van effectief beleid vereist een collectieve inspanning, gecoördineerd door verschillende overheidsafdelingen zoals gezondheid, transport, onderwijs, werkgelegenheid, sport, recreatie en stadsplanning.

Sciensano wil in de toekomst blijven werken aan het vergroten van kennis en inzichten over factoren die lichaamsbeweging beïnvloeden. Hierbij kan gedacht worden aan aspecten zoals walkability, de toegankelijkheid van parken, speeltuinen en sportcentra. Er is nood aan ondersteunende beleidsmaatregelen en acties om lichaamsbeweging voor iedereen en binnen verschillende contexten toegankelijk te maken.

1 https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity