Mon enfant mord, que faire ?

Waarom bijten kinderen? 

Peuters en kleuters worden wel eens overweldigd door heftige emoties. Ze uiten dit soms met bijten, roepen, schoppen, huilen … dit hoort bij hun ontwikkeling en is dus helemaal normaal. Al wil dat niet zeggen dat je bijten zomaar moet laten gebeuren.

Een kind dat bijt, wil zichzelf uitdrukken. Er zit altijd een behoefte en een emotie achter dit gedrag. Je kan je kind helpen bij het reguleren van emoties en de signalen herkennen van een onvervulde behoefte. Wanneer je ingrijpt voordat de situatie escaleert, kan je bijtincidenten voorkomen. Helaas lukt dat niet altijd. 

Er zijn verschillende redenen waarom peuters bijten:

• Frustratie: iets lukt niet van de eerste keer of loopt niet zoals gewenst
• Hun behoeftes duidelijk maken: ze kunnen zich nog niet in woorden uitdrukken 
• Pijn: tanden die doorkomen
• Experimenteren en nieuwsgierigheid: wat gebeurt er als ik in een arm bijt?
• Stress: ze voelen zich onveilig, het is druk in de opvang/klas, onduidelijkheid doorheen de dag
• Contact maken met een ander kind
• Een kusje imiteren: ze weten alleen nog niet dat ze hun tanden daarbij niet mogen gebruiken

Bijten ze dan opzettelijk? 

Shauni: “Bijtgedrag komt heel vaak voor bij peuters (en soms bij kleuters). Het is een deel van de ontwikkeling, een overgangsfase. Ze hebben de taal nog niet om alles wat ze denken en voelen te kunnen uiten.

Daarnaast hebben kinderen hun impulsen nog niet onder controle en dan zorgt bijten voor een snelle reactie. Ze bijten niet om de ander bewust pijn te doen. Ze snappen niet dat ze andere kinderen pijn doen wanneer ze bijten. Alleen ervaren wij dit problematisch omdat de gevolgen ervan groot zijn. Dit vinden we heftig.”

Hoe reageer je dan? 

Een vraag die op ieders lippen brandt wanneer het gaat over bijtgedrag, is hoe je nu eigenlijk het best reageert. Er is geen pasklaar antwoord, noch een magische oplossing.

Wat we in de kinderopvang doen, is om altijd allebei de kinderen te betrekken in dit proces, zowel het kind dat gebeten is als het kind dat gebeten heeft. 

Zorg voor een duidelijke structuur en routines:

• Een kind dat weet hoe de dag zal verlopen, voelt zich automatisch veiliger
• Routines geven zekerheid en verminderen stress
• Activiteiten en voldoende spelaanbod zorgen ervoor dat er minder geruzie is om eenzelfde stuk speelgoed

Shauni: "Probeer rustig te blijven. Het kind dat gebeten werd verzorg je eerst en troost je. Benoem de emotie van het kind en laat de emotie ook zeker toe. Bij het kind dat gebeten heeft, begrens je het gedrag én benoem je vooral de emotie die je ziet of zag gebeuren."

Geef woorden en gehoor aan het kind, bv.:

• Ik zie dat je boos bent, dat mag je zijn maar je mag niet bijten. 
• Ik zie dat jij erg verdrietig bent, je mag het lastig hebben maar je mag niet bijten, dat doet pijn. 

Zo reageer je beter niet:

• terugbijten
• boos worden
• negeren
• vernederen
• schuldige aanduiden

Soms moet eerst de emotie er zijn, om dan aan te geven dat bijten niet kan.  
Probeer te achterhalen waarom het kind bijt. Is er verveling of net teveel speelgoed? Bijten kinderen om contact te zoeken, dan waak je hierover: kusje geven is zonder tanden. 

Leer kinderen vaardigheden zoals ‘stop’ zeggen, maak andere kinderen hier attent op: er is stop gezegd, dan moet je dit ook respecteren.  

Geef iets anders om op te bijten, hou toezicht om het bijten te voorkomen. Blijf het kind echter liefdevol benaderen terwijl je een grens stelt want het gedrag keur je niet goed. 

Help je kind om emoties op een andere manier te uiten:

• Samen roepen: dit kan je buiten doen of op een andere plek in huis waar dit voor jou kan
• Samen bewegen: beweging zorgt voor emotieregulatie. Spring, dans of maak een wandeling in de tuin of buitenruimte
• Verminder prikkels: dim het licht, zet de radio uit en zorg voor een verbindend moment. Dit kan gaan van boekjes lezen tot samen spelen of knuffelen
   

Plak geen label: bijter 

Marthe: "Onbewust geven we kinderen heel snel een label. Van zodra het label plakt gaat hij/zij zich hier meer naar gedragen. Waarom zou je stoppen met bijten als ze jou toch aanspreken met: ‘den bijter’? Blijf daarom consequent spreken over een kind dat bijt en kijk goed naar de situaties waarin het kind bijt. Zo krijg je zicht op vaardigheden die het kind nog mist."

Pedagogische waarden

Bij Helan Kinderopvang volgen we de pedagogische waarde 'Ik ontdek liefdevol wat mag en niet mag'. We gaan er altijd vanuit dat kinderen dingen doen met de beste intenties en dat wij er zijn om hen te helpen groeien, reguleren, liefdevol begrenzen en het ontdekken van de wereld. Samen en in verbinding.